DIFFERENTIAALDIAGNOSE

ANAMNESE

WW

• Enkel- of dubbelzijdig?

  • bilateraal    -> allergische conjunctivitis

  • aanvankelijk unilateraal, na 1 of 2 dagen bilateraal    -> bacteriële conjunctivitis, virale conjunctivitis

  • unilateraal    -> de meeste andere aandoeningen

• Hoe/wanneer is het begonnen?

  • na trauma    -> perforatie of contusie oogbol, subconjunctivale bloeding

  • na hoesten, braken, persen, zware inspanning    -> subconjunctivale bloeding (hoewel meestal geen aanleiding)

  • tijdens of na bovensteluchtweginfectie    -> virale conjunctivitis

  • na contact met een persoon met een rood oog of een bovensteluchtweginfectie    -> virale conjunctivitis

  • in het donker    -> acuut glaucoom

  • stress        -> acuut glaucoom

• Beloop?

  • Recidief    -> allergische conjunctivitis, herpessimplexinfectie

KK

VV

• Pijn

  • pijn die de patiënt ‘s nachts wakker houdt    -> acuut glaucoom, acute iridocyclitis, cornea-erosie, keratitis, cornea-ulcus, scleritis, cellulitis orbitae

  • pijn bij accomodatie    -> iritis

• Slechter zien

  • daling of verandering gezichtsvermogen    -> cornea-aandoening, iridocyclitis, acuut glaucoom, troebeling in voorste oogkamer

  • zien van halo’s rond lichtpunten        -> acuut glaucoom

• fotofobie = lichtschuwheid (onprettig gevoel wanneer licht op het oog valt)    -> keratitis, acuut glaucoom, iritis, cornea-erosies, lasogen, conjunctivitis

• misselijkheid, braken    -> acuut glaucoom

• afscheiding/tranen

  • waterige afscheiding    -> infectieuze conjunctivitis, beschadiging cornea-epitheel

  • waterige tot slijmerig/stroperige afscheiding    -> allergische conjunctivitis

  • (muco)purulente afscheiding + één of beide ogen ‘s ochtends dichtgeplakt-> bacteriële conjunctivitis

  • (muco)purulente afscheiding + ogen ‘s ochtends niet dichtgeplakt-> conjunctivitis op basis van Neisseria gonorrhoeae, cornea-ulcus 

• irritatie / corpus-alienum-gevoel

  • irritatie    -> infectieuze conjunctivitis, droge ogen

  • zandkorrelgevoel dat verergert bij knipperen -> infectieuze conjunctivitis, corpus alienum onder bovenste ooglid (gevoel kan blijven na verwijdering c.a. wegens cornea-erosie)

• jeuk / atopische klachten

  • jeuk    -> allergische conjunctivitis, blefaritis, keratoconjunctivitis sicca, bacteriële conjunctivitis

  • extraoculaire atopische klachten (= niezen, loopneus, dyspneu, piepen bij expiratie, eczeem)    -> allergische conjunctivitis

VGG 

• oogheelkundige voorgeschiedenis, recente laserbehandeling of oogoperatie

• systeemziekten (reumatologische aandoeningen, sarcoïdose, IBD, syfilis, herpes zoster, tuberculose, maligniteiten, aids, atopie)        -> scleritis, iridocyclitis

• atopie    -> allergische conjunctivitis

• stollingsstoornissen, antistollingstherapie, hypertensie    -> subconjunctivale bloeding

• hypermetropie                        -> acuut glaucoom

• rosacea    -> conjunctivitis, vascularisatie van de cornea, corneaperforaties, episcleritis, iritis

• HIV/aids     -> conjunctivitis, keratitis door schimmels, keratoconjunctivitis sicca, varicella zoster, uveïtis, kaposi-sarcoom van oogleden en conjunctiva

MED

• anticholinergica, sympathicomimetica (bvb bij COPD)    -> acuut glaucoom

• oogdruppels    -> allergische conjunctivitis (allergie kan zowel gevolg zijn van conserveermiddel als van geneesmiddel: atropine, aminoglycosiden, fenylefrine, antivirale middelen)

PERS

• contactlenzen        -> infectieuze keratitis, cornea-ulcus

• cosmetica        -> allergische conjunctivitis

• seksueel risicogedrag    -> conjunctivitis op basis van gonokok of chlamydia

Alarmklachten

• ernstig trauma

• pijn

• lichtschuwheid

• slechter zien

• misselijkheid of braken

• recidiverend rood oog

KLINISCH ONDERZOEK

Praktische uitvoering:

• anestheticum: Het aangedane oog kan zo geïrriteerd zijn dat de patiënt niet in staat is het open te houden. Met een druppel oppervlakteanestheticum is de patiënt snel pijnvrij en goed te onderzoeken.

• onderzoek oogleden: De onderoogleden kan men inspecteren door deze naar beneden te trekken. De bovenoogleden kan men everteren (omklappen): vraag aan de patiënt naar beneden te kijken. Plaats een wattenstaafje net boven de tarsus. Trek het bovenooglid iets naar beneden en naar voren, terwijl je het wattenstaafje licht naar achteren drukt.

• Fluoresceïneonderzoek: een strookje papier met fluoresceïne langs de conjunctiva strijken of fluoresceïne bevattende vloeistof indruppelen. Na enkele malen knipperen oog inspecteren met blauwe voorhoofdslamp.

• Onderzoek het voorste deel van de oogmedia met een (voorhoofds)loep en een staaflamp of handspleetlamp. De cornea wordt zijdelings belicht

Huid

• Periorbitaal eczeem, jeuk    -> contactallergie (vb. oogdruppels)

• Rosacea (gelaat: erytheem, telangiëctasieën, papels, pustels)    -> conjunctivitis, keratoconjunctivitis sicca, vascularisatie van de cornea, corneaperforaties, episcleritis, iritis

• vesikels + overgevoeligheid huidgebied n. ophthalmicus (voorhoofd + zijkant neus)    -> herpes

• moluscum contagiosum op gelaat of oogleden    -> chronische conjunctivitis

• eczema seborrhoicum    -> verminderde traanproductie => keratitis (in ernstige gevallen)

Oogleden

• blefaritis, ectropion, entropion, trichiasis, hordeolum, chalazion    -> conjunctivale vaatinjectie

• sterke zwelling van de oogleden    -> allergische conjunctivitis, chlamydia-conjunctivitis

Conjunctivae

• roodheid

  • scherp omschreven egale roodheid, omliggende conjunctiva geen ontsteking        -> subconjunctivale bloeding

  • pericorneale of gemengde roodheid    -> intraoculair ontstekingsproces (iridocyclitis), keratitis (veroorzaakt door herpes simplex), beschadiging cornea

  • gegeneraliseerde roodheid die pericorneaal het meest uitgesproken is    -> acuut glaucoom

  • gelokaliseerde roodheid, omgeven door normaal weefsel    -> episcleritis, scleritis

  • witte sclera tussen de gedilatieerde vaten     -> episcleritis

  • rode verdikte sclera tussen de gedilateerde vaten    -> scleritis

  • dunne sclera waardoor onderliggende blauwe choroidea doorgeschemert    -> scleritis

  • roodheid thv een verheven gelige laesie, meestal aan de nasale zijde     -> pterygium

• afscheiding:

  • waterige afscheiding    -> infectieuze conjunctivitis, beschadiging cornea-epitheel

  • waterige tot slijmerig/stroperige afscheiding    -> allergische conjunctivitis

  • (muco)purulente afscheiding + één of beide ogen ‘s ochtends dichtgeplakt-> bacteriële conjunctivitis

  • (muco)purulente afscheiding + ogen ‘s ochtends niet dichtgeplakt-> conjunctivitis op basis van Neisseria gonorrhoeae, cornea-ulcus 

• corpus alienum: 

  • corpus-alienum-gevoel verdwijnt na omklappen ooglid    -> corpus alienum nog aanwezig.

• follikels, papillen

  • follikels (= avasculaire gelatineuze verhevenheden van de conjunctiva vh ooglid)    -> vir. conjunctivitis, chlamydia-conjunctivitis, toxisch effect oogdruppels

  • fijne papillen (= conjunctivale verhevenheden met een vasculair centrum)     -> bacteriële conjunctivitis, allergische conjunctivitis

  • reuzenpapillen (>1mm)    -> allergische conjunctivitis

• oedeem

  • chimosis (= zwelling van de conjunctiva van de oogbol)    -> alle vormen van conjunctivitis

Cornea

• blauwgroene aankleuring bij fluoresceïneonderzoek       -> kleine traumatische erosies, cornea-ulcera, keratoconjunctivitis

• dendritisch beeld bij fluoresceïneonderzoek -> keratoconjunctivitis op basis van herpes simplex

Voorste oogkamer

• hypopyon (= geelwitte pusspiegel in voorste oogkamer)    -> iritis, cornea-ulcera

• hyphaema (= bloeding in de voorste oogkamer)    -> perforatie, stomp oogtrauma

• ondiepe voorste oogkamer                -> acuut glaucoom

Iris

• viltig, fluwelig of dof aspect, groenere kleur (heterochromie)    -> iritis

• iris bombans (= iris wordt naar voor gedrukt door vocht dat niet meer kan circuleren naar voorste oogkamer wegens verkleefde pupilrand)    -> iritis, acuut glaucoom

Pupillen

• vorm

  • onregelmatige vorm        -> iritis

  • traanvormig            -> corneaperforatie

• symmetrie: anisocorie

  • pupil minstens 0,5 mm kleiner dan andere pupil    -> cornea-erosie, herpessimpleskeratitis, iritis

  • één lichtstijve halfgedilateerde pupil    -> acuut glaucoom

• pupilreacties

  • verzwakte pupilreactie    -> iritis

  • consensuele fotofobie (lichtgevoeligheid bij beschijnen van aangedane en contralaterale oog)     -> iritis

  • pijn bij convergentie (arts beweegt vinger richting neus patiënt)    -> iritis

  • lichtstijve pupil        -> acuut glaucoom

Visusonderzoek

• visusdaling    -> ernstige oogaandoening (cornea-erosie in de optische as, keratitis, cornea-ulcera, iritis, acuut glaucoom)

Oogbol

• harder oog    -> acuut glaucoom

• zachter oog    -> perforatie

Oogstand en oogbewegingen

Palpatie van lymfeklieren

AANVULLEND ONDERZOEK

Eenvoudig aanvullend onderzoek

• Lokaal anestheticum

• Kweek

• Rast

• Tests traanvocht

Complex aanvullend onderzoek

• Spleetlamponderzoek

• Allergologisch onderzoek

• DNA-diagnostiek van micro-organismen

• CT-scan oog en orbita